حق آزادى از منظر قرآن و لیبرالیسم

author

  • هاشم اسلامی
Abstract:

 دیدگاه‌هاى قرآن و لیبرالیسم غربى در مورد »حق آزادى« به صورت تطبیقى مورد نقد و بررسى قرار گرفته است. دست‌یابى به آزادى و رهایى از قیدها و محدودیّت‌ها، یکى از پرشورترین آرمانهاى بشر به شمار مى‌آید. از این‌رو، در مکاتب مختلف تعاریف گوناگونى را بهع دنبال داشته است. لیبرالیسم غربى - مکتب رهایى - در تعریف آزادى با تأکید بر دیدگاه‌هاى »رفتارگرایانه«، دچار محدود نگرى شده و دو بعد آزادى را »ارتباط انسان با استعدادهاى وجودى‌اش« و نیز »ارتباط انسان با خداوند« به عمد یا از سر غفلت مورد بى‌مهرى قرار داده است. متأسفانه این نگره لیبرالیستى به آزادى، در میان جوامع اسلامى و اندیشمندان مسلمانِ سطحى‌نگر و بى‌بهره از دریافت‌هاى ژرف دینى راه پیدا کرده است. این در حالى است که آزادى در اسلام مفهوم و حقیقت گسترده و ژرفى دارد که دو عرصه آزادى درونى )= منفى( و بیرونى )= مثبت و منفى( را پوشش مى‌دهد و در عرصه بیرونى، گونه‌هاى مختلف آزادى‌هاى فردى، اجتماعى، سیاسى و بین‌المللى را ترسیم مى‌کند. چنین مفهوم فربه و غنى از آزادى را نمى‌توان در هیچ مکتبى حتى لیبرالیسم سراغ گرفت. در ادامه، آزادى عقیده به عنوان یکى از محورى‌ترین شاخه‌هاى آزادى فردى مطرح شده و دیدگاه اثبات‌گرایان و نفى‌گرایان در زمینه آزادى مطلق داشتن انسان در اعتقاد و اندیشه همراه با مستندات قرآنى هر دیدگاه آورده شده است.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

حق آزادی از منظر قرآن و لیبرالیسم

دیدگاه های قرآن و لیبرالیسم غربی در مورد »حق آزادی« به صورت تطبیقی مورد نقد و بررسی قرار گرفته است. دست یابی به آزادی و رهایی از قیدها و محدودیّت ها، یکی از پرشورترین آرمانهای بشر به شمار می آید. از این رو، در مکاتب مختلف تعاریف گوناگونی را بهع دنبال داشته است. لیبرالیسم غربی - مکتب رهایی - در تعریف آزادی با تأکید بر دیدگاه های »رفتارگرایانه«، دچار محدود نگری شده و دو بعد آزادی را »ارتباط انسان ...

full text

قرآن و آزادى سیاسى

 آزادى سیاسى - از مهم‌ترین مباحث فلسفه سیاسى - در پرتو دیدگاه آیات قرآن مورد مطالعه و بررسى قرار گرفته است. نویسنده پس از تبیین آزادى اجتماعى به عنوان بستر آزادى سیاسى، به مقایسه مفهوم آزادى از نگاه اندیشه غربى و اندیشه اسلامى پرداخته و بر آن است که از منظر قرآن، میان خودسازى و رهایى از اسارت هواها و شهوات، ارتباطى عمیق حکم‌فرماست و پیروى از غرایز، همانند اطاعت از فرعون‌ها و طاغوت‌ها بردگى است....

full text

ارتداد و آزادى عقیده از نگاه قرآن

 دیدگاه‌هاى گوناگون راجع به حکم ارتداد و ارتباط آن با آزادى عقیده از نگاه قرآن مورد نقد و بررسى قرار گرفته است. نویسنده در راستاى بررسى ناسازگارى حدّ ارتداد در اسلام با حق آزادى عقیده، نخست سه تفسیر از »حق بودن آزادى عقیده« مطرح مى‌کند که عبارتند از: 1. هر عقیده‌اى را که انسان برگزید مورد احترام است؛ چه حق و چه باطل، 2. هر عقیده‌اى را برگزید کیفر ندارد، نه اینکه مورد احترام است و 3. هر عقیده‌اى ...

full text

راههای شناخت پیروان حق از منظر قرآن و روایات

این نوشتار برآن است که راههایی را به ما نشان دهد تا بتوانیم پیروان حق را بشناسیم. یکی از برجسته¬ترین آموزه¬های متعالی قرآن کریم ارائه راهکارهایی برای شناخت پیروان حق و جداسازی آن از باطل است. اگر بخواهیم به طور کامل درباره این کتاب آسمانی سخن بگوییم وقت زیادی را می¬طلبد ولی به اختصار می توان از اصل توحید، (یکتاپرستی)، آیات محکم و متشابه، دستورهای قرآنی در حیطه¬های مختلف (احکام، اخلاق، قصص قرآنی...

full text

حق انتخاب و آزادی سیاسی از منظر قرآن کریم

هدف پژوهش حاضر واکاوی دیدگاه قرآن کریم پیرامون حق انتخاب در آزادی­ سیاسی بود. روش تحقیق توصیفی-تحلیلی بوده و نتایج حاکی از آن است که قرآن کریم آزادی سیاسی و حق انتخاب را برای همه شهروندان با هدف رشد و انتخاب برتر به رسمیت شناخته و با به کارگیری آموزه­هایی چون مشورت، امر به معروف و نهی از منکر، نقد و نصیحت، اجرایی می­شود، ابعاد آن را می­توان در مواردی چون «حق انتخاب­گری»، «حق انتخاب شدن» و «حق ت...

full text

تکریم انسان از منظر اسلام و لیبرالیسم

تکریم انسان به معنای توجه و تأکید بر حقوق انکارناپذیر مادی و معنوی انسان است. اسلام و لیبرالیسم، هر دو بر تکریم انسان تأکید دارند و مدعی‌اند انسان را گرامی و بزرگ می‌شمارند. حال با توجه به این ادعای مشترک، پرسش این است که آیا این دو مکتب در گرامی‌داشت مقام انسان، هم عقیده اند؟ و اگر پاسخ منفی است تفاوت تکریم انسان از منظر اسلام و لیبرالیسم در چیست؟ فرضیه مقاله این است: تکریم انسان از منظر اسلا...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 9  issue 35-36

pages  136- 159

publication date 2003-12-22

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023